Συνέντευξη στη Ρίκη Ματαλλιωτάκη
Επειδή λόγω κοινής καταγωγής καταλαβαινόμαστε απόλυτα την
Σμαράγδα δεν χρειάστηκε να την ρωτήσω πολλά πράγματα για να
συννενοηθούμε, μου τα είπα όλα μόνη της χωρίς να με κουράσει καθόλου. Μα
καθόλου λέμε;;;;; Ρ/Μ
"Ονομάζομαι Σμαράγδη Κουμεντάκη γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ρέθυμνο. Στα δεκαοχτώ έφτασα στην Ιταλία για σπουδές, όμως στη Βενετία, στο Πόρτο Μαργκέρα, ένας έρωτας μου άλλαξε ρότα. Έφυγα μαζί του χωρίς εισιτήριο.
Του χρόνου η κόρη μου ενηλικιώνεται και γω ξεσκονίζω το «ναυτικό μου φυλλάδιο» για να μπαρκάρω ξανά. Θέλω να γνωρίσω νέες πατρίδες, στεριές, θάλασσες και λιμάνια.
Υπηρέτησα τον Κλασσικό Αθλητισμό για 27 χρόνια.
Το 2009 εκδόθηκε το συλλογικό έργο 7ζωές-7ψυχές συμμετείχα με το διήγημα ΑΝΥΔΡΕΣ ΒΙΓΚΟΝΙΕΣ εκδόσεις ΔΑΡΔΑΝΟΣ, και το 2011 το μυθιστόρημα ΡΑΦΑΕΛΑ ΤΣΟΥΛΑ εκδόσεις ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ.
Ο υπολογιστής μου φιλοξενεί δύο μυθιστορήματα, ένα κινηματογραφικό έργο, δύο τηλεοπτικά σενάρια, και τέσσερα θεατρικά. Το θεατρικό έργο μου «ΤΟ ΤΑΜΑ» απέσπασε έπαινο στον 31ο διαγωνισμό της Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών 2012."
Πόσο αφορά εσάς η ιστορία μιας Αλβανίδας στην Ελλάδα με την οποία
καταπιαστήκατε; Έχετε ζήσει παρόμοια ιστορία; Υπήρξατε μετανάστρια η
ίδια ή κάποιος δικός σας; Η ιστορία της Ραφαέλας είναι τόσο αληθινή που
μοιάζει σαν να τη ζήσατε εσείς η ίδια.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξα ποτέ μετανάστρια ή ίδια, αλλά ούτε και
κάποιος πολύ δικός μου άνθρωπος. Η ιστορία μου δείχνει αληθινή ίσως
επειδή ταυτίστηκα με την ηρωίδα. Την έζησα μέσα από τη Ραφαέλα όταν την
έγραφα.
Ωστόσο, πιστεύω ότι η Ελλάδα είναι κατ’ εξοχήν μεταναστευτική Χώρα,
και μάλλον έχω επηρεαστεί από γνωστούς κι αγνώστους, ταινίες,
ντοκιμαντέρ, βιβλία, ρεπορτάζ. Όλους μας καίει αυτό το θέμα, ειδικά
σήμερα που ήδη ζούμε ένα νέο κύμα μετανάστευσης Ελλήνων, των παιδιών
μας και λυπάμαι πολύ γι’ αυτό.
Και πώς καταφέρατε να διεισδύσετε με τέτοια λεπτομέρεια στη ζωή της,
στην ψυχή της, στην κάθε της στιγμή, αλλά κυρίως στη δομή της Αλβανικής
οικογένειας;
Μάλλον κουβαλούσα τη δική μου «Ραφαέλα» μέσα μου. Λοιπόν, όλα άρχισαν
από μία λέξη, μία ατάκα μου. Την λέξη «Αλβανίδα» τη χρησιμοποιούσα στη
δουλειά μου, γιατί ήμουν και αισθανόμουν πολύ αδικημένη γι’ αυτό και
παραιτήθηκα αργότερα, όταν ολοκλήρωσα αυτό το έργο. Εκεί λοιπόν, στην
εργασία μου συνέλαβα τον εαυτό μου να ρωτά τους διοικούντες «μα εγώ
είμαι η Αλβανίδα του ΣΕΓΑΣ;» και κάποια στιγμή διερωτήθηκα γιατί το λέω
αυτό; Αργότερα που διείσδυσα στο θέμα αναρωτήθηκα πολλές φορές, «πώς
αισθάνεται άραγε μία ξένη, μία Αλβανίδα στην Ελλάδα;» Έτσι γεννήθηκε η
ιδέα της ιστορίας της Ραφαέλας, μιας κοπέλας δεύτερης γενιάς μεταναστών,
που δεν έχει την ευθύνη της απόφασης να ζήσει σε μια ξένη Χώρα, αλλά
ζει όλες τις συνέπειες. Η ιστορία μου αποτελείται από πολλές επιμέρους
αληθινές ιστορίες, κι από ένα δάκρυ μιας αθλήτριας που δεν μπόρεσα να
ελληνοποιήσω. Έτσι ξεκίνησα λοιπόν, ταυτισμένη με την ηρωίδα, δηλαδή με
την ψυχή της.
Τι σας ώθησε να καταπιαστείτε με αυτό το θέμα; Το βιβλίο σας είναι μία
πραγματική έκπληξη.
Ήμουν πολύ χάλια τότε που ξεκίνησα αυτό το μυθιστόρημα, το 2004.
Είναι προϋπόθεση αυτό; Να σε καίει κάτι για να γίνει η αρχή να πάρει
φωτιά η πέννα;
Νομίζω πως ναι. Αν είσαι στα φόρτε σου δεν στριμώχνεσαι σε μια άκρη για
να γράψεις, να προβληματιστείς δηλαδή για κάτι, που δεν ξέρεις που θα σε πάει,
που θα το πας. Κάνεις κάτι άλλο. Παίρνεις τους δρόμους, χορεύεις, συζητάς,
είσαι αλλού...
Δηλαδή για να γράψεις πρέπει να αισθάνεσαι μοναξιά και χάλια;
Κάπως έτσι. Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορείς να στρωθείς στο γράψιμο
παρέα με τους φίλους σου. Να κάνετε δηλαδή μία τάξη γραφής, αντί να πάτε ένα
θέατρο, ένα σινεμά, μια βόλτα. Πρέπει να κλειστής στους τέσσερις τοίχους,
ξεκομμένος από όλους και για πολύ καιρό να επικοινωνείς με τους ήρωες σου μέσα
από το γραπτό. Νιώθεις την ανάγκη να βγάλεις κάτι τέλος πάντων από μέσα σου,
που δεν μπορείς να το μοιραστής με κανένα, και επιδιώκεις να επικοινωνήσεις με τους ήρωες σου που
γίνεστε ένα.
Την ιστορία την πάω εγώ μέχρι να αποκτήσουν οι ήρωες μου υπόσταση, μετά
με πάνε οι ίδιοι, και τότε, σαν τους αισθανθώ δίπλα μου στον καναπέ μου, έχω
την περιέργεια να δω πού θα με πάνε.
Από τι εμπνέεστε; Από πού αντλείται το θέμα σας; Πώς γίνεται η αρχή, η
πρώτη λέξη ας πούμε....
Η έμπνευση είναι μια μεγάλη λέξη, που συνήθως δε χρησιμοποιώ. Προφανώς
με ρωτάτε για το έναυσμα της
δημιουργίας. Λοιπόν, για τα πάντα υπάρχει μία αφορμή, και καθημερινά ένας
συγγραφέας έχει πολλές αφορμές για να ξεκινήσει, επιλέγει όμως ένα θέμα, αυτό που
τον καίει ας πούμε εκείνη τη στιγμή. Που τον αφορά.
Για ποιο λόγο γράφει κάποιος;
Γράφει αυτός που έχει κάτι να πει. Που αισθάνεται ότι οι άλλοι δεν
τον πολυκαταλαβαίνουν, κάτι τον τρώει μέσα του που κάποια στιγμή
βγαίνει. Έτσι απλά. Συμβαίνει, δεν το επιλέγεις.
Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε να γράφετε;
Πάντα με θυμάμαι να γράφω, να μουτζουρώνω, να τα σχίζω και να τα
ξαναγράφω. Από πολύ μικρή. Θυμάμαι, ήμουν πολύ μικρή όταν έγραψα ένα γράμμα
στην Παναγιά και το έδωσα του παπά να της το δώσει. Ήθελα να κάνει τη μάνα μου
χαρούμενη... Και έγινα ρεζίλι. Το διάβασε στο καφενείο.
Στα οκτώ μου είχα γράψει ένα θεατρικό, το οποίο μάλιστα έπαιζα κατ’ επανάληψη, δημόσια, μέχρι που άρχισα να
ντρέπομαι...
Η Ραφαέλα μας λέει ότι υπάρχει ελπίδα, εκείνη πέτυχε τον προσωπικό της μύθο,
ο σημερινός Έλληνας με τα τόσα προβλήματα που ζει πια έχει ελπίδα, η ίδια η
Ραφαέλα σήμερα θα τα κατάφερνε το ίδιο;
Σίγουρα η κατάσταση στην Ελλάδα άλλαξε δραματικά μέσα σε μια στιγμή,
ωστόσο πιστεύω ότι αξίζει όλοι να παραδειγματιστούμε, γιατί όχι και να
ταυτιστούμε με τη Ραφαέλα, με τον τρόπο που αγωνίστηκε, με τη δύναμη της ψυχής
που διέθετε για να φτάσει στον προσωπικό της μύθο. Είναι μάθημα ζωής, η ζωή της.
Όσο για την ίδια τη Ραφαέλα, μα αυτή την κατάσταση έζησε από την πρώτη μέρα της
ζωής της, που δεν την φοβήθηκε ποτέ, όσο κι
αν της έτριζε τα δόντια. Και βέβαια θα τα κατάφερνε δεν υπάρχει
αμφιβολία. Η Ραφαέλα είναι γεννημένη νικήτρια. Και ζει τον αγώνα της μέσα από
την αγωνία της νίκης. Η Ραφαέλα είναι γεννημένη πρωταθλήτρια...
Ετοιμάζετε κάτι καινούριο; Ποιος είναι ο επόμενος στόχος σας;
Πάντα έχω κάτι να καταπιάνομαι. Τα θέματα δεν τελειώνουν ποτέ. Κι άμα
γίνει η αρχή δεν σε αφήνει να το αφήσεις. Όσο ζούμε κι αναπνέουμε, ελπίζουμε,
κάνουμε όνειρα, έχουμε στόχους, αυτό είναι η ζωή, κι αυτή είναι η ομορφιά της.
Καθημερινά συμβαίνουν τόσα πολλά πια, που και να ήθελα δεν θα με άφηναν
αδιάφορη. Τώρα τελειώνω το τρίτο μου μυθιστόρημα και κάθε μέρα ξεκινάω κι από
ένα θεατρικό. Πρέπει να είναι σε εξέλιξη πάνω από τρία αυτή τη στιγμή και
συνεχώς σκαλίζω τα τελειωμένα, άλλα τόσα.
Ό,τι συμβεί μια φορά μπορεί και
να μην ξανασυμβεί, μα ό,τι συμβεί δύο σίγουρα θα τριτώσει... λέει μια παροιμία.Πηγή
http://www.cretablog.gr/2013/05/blog-post_4758.html
0 σχόλια: